Thuật ngữ trong chắn là một yếu tố quan trọng trong trò chơi này, làm nổi bật và tạo nét đặc trưng riêng cho chắn. Được biết đến như một trò chơi dân gian xuất hiện từ rất lâu tại nước ta, chắn không sử dụng các bộ bài tây như các loại bài khác, mà thay vào đó sử dụng loại bài chuyên dụng. Hãy cùng SAGA88 tìm hiểu về thuật ngữ trong chắn qua bài viết sau đây.
Giới thiệu về bài chắn
Chắn là một trò chơi rất phổ biến ở miền Bắc, nổi tiếng với việc sử dụng bộ bài gồm 120 lá. Trong trò chơi này, các lá bài chắn được phân loại theo thứ tự từ cao đến thấp, bao gồm các cấp độ như Nhị, Tam, Tứ, Ngũ, Lục, Thất, Bát, Cửu, Chi Chi. Giống như khi chơi phỏm, người chơi cũng bốc bài để tìm cạ và cố gắng loại bỏ các lá bài không cần thiết. Điều này giúp tạo ra những bài tròn hơn và tiếp tục tiến đến chiến thắng.
Bộ bài chơi chắn
Bộ bài chắn bao gồm 30 loại khác nhau, mỗi loại có 4 lá. Trong số đó, có 3 loại đặc biệt gồm yêu, lão, chi, thang, mỗi loại đều có 4 lá. Còn lại, có 27 loại bài được sắp xếp thành 9 hàng theo thứ tự từ nhất đến cửu, mỗi hàng gồm 3 chữ vạn, văn, sách.
Trên mỗi lá bài, có các hình ảnh và chữ nho khác nhau để phân biệt khi chơi. Một quy tắc nhớ lá bài đơn giản là: vạn vuông, văn chéo, sách loằng ngoằng. Các lá bài trong hàng yêu, bát vạn, bát sách, cửu vạn, cửu sách được khoanh đỏ chỗ chữ nho. Những lá bài chắn này được gọi là lá bài đỏ, trong khi những lá không được khoanh đỏ được gọi là lá bài đen.
Trong quá trình chơi chắn, chúng ta chỉ sử dụng 100 lá bài, bao gồm những lá bài từ chi đến cửu, theo thứ tự từ bé đến lớn.
Luật chơi chắn
Hãy tìm hiểu về những luật “ăn bài” và “đánh rác” trong bài chắn mà bạn nên biết:
Ưu tiên ăn chắn: Để người chơi có thể ăn một lá bài rác của đối thủ, bạn cần có lá bài giống với lá bài đó để tạo thành một chắn.
Cấm đánh chắn: Nếu bạn và người chơi chắn đã có một chắn, bạn không được phá chắn để đánh bài.
Luật bỏ ăn chắn: Nếu đối thủ đánh một lá bài rác và bạn không ăn và bỏ lượt, sau đó bạn có lá bài phù hợp với lá bài đó, bạn cũng không được ăn lại. Nếu bạn ăn sẽ bị coi là vi phạm luật chơi và bị phạt theo quy định của bài chắn.
Ăn chọn cạ: Nếu bạn có một cạ trong một hàng bất kỳ, bạn không được ăn một lá bài khác có cạ trong cùng một hàng.
Ăn và đánh cạ: Nếu bạn đã ăn một lá bài khác và tạo thành cạ trong bộ bài của mình, hãy nhớ không được vứt cạ đi. Nếu bạn đã vứt cả hai cạ trong tay, bạn chỉ được ăn lại làm chắn, không được ăn lại làm cạ.
Cấm ăn cạ chuyển chờ: Khi bạn chỉ còn một lá bài rác trên tay, bạn chỉ có quyền ăn chắn, tuyệt đối không được ăn cạ.
Điều kiện “chiếu” (chiếu)
Người chơi có quyền “chiếu” một lá bài khác nếu trên tay có 3 lá bài giống nhau về chất và số. Khi đó, người chơi có quyền ăn một lá bài trong chiếu để tạo thành một bộ bài 4 lá giống nhau. Luật chơi bài chắn chiếu này không yêu cầu lá bài phải là của người chơi trước đó đánh ra, mà chỉ cần nó nằm trong chiếu. Sau khi ăn chiếu, người chơi phải đánh ra một lá bài rác để trả chiếu. Ván chơi tiếp tục như bình thường cho đến khi kết thúc ván.
Điều kiện “ù”
Khi các lá bài trong tụ được lật lên hoặc người chơi vứt ra lá bài trùng với 19 lá bài trên tay của mình và tạo thành 10 cặp chắn, cạ hoặc có 6 lá chắn trở lên, người chơi đó sẽ ù. Ngoài ra, người chơi cũng có thể ù trong một số trường hợp khác, ví dụ như: khi bài bốc lên là lá chi và người chơi cần tạo ra 6 chắn và 4 cạ để ù. Sau khi ăn chiếu, nếu người chơi có đủ 10 cặp chắn hoặc cạ, cũng được coi là ù.
Những thuật ngữ trong chắn phổ biến
Để chơi bài chắn thành thạo, cần hiểu các thuật ngữ trong chắn liên quan. Dưới đây là một số thuật ngữ trong chắn cần nhớ:
Cạ: Là một lá bài có cùng số nhưng không cùng chất với lá bài khác.
Què: Những lá bài không thuộc chắn và cạ. Thường được vứt để tìm các cặp chắn.
Chì: Quyền bốc bài và quyết định ăn hoặc nhường cửa dưới.
Ăn: Khi đối thủ vứt một lá què phù hợp với cạ của bạn, bạn có thể ăn lá bài đó. Để ăn, bạn lấy lá bài dưới què và tạo thành chắn hoặc cạ bằng lá bài đó.
Chiếu: Khi bạn có ba lá bài giống nhau về chất và số, và đối thủ vứt ra một lá giống y hệt, bạn có thể ăn lá đó. Khác với phỏm, bạn có thể ăn bất kỳ lá bài nào trên bàn nếu trùng với ba lá của mình.
Trả cửa: Sau khi người chơi chắn chiếu bài của người khác, bạn cần đánh ra một lá bài khác và tiếp tục ván đấu.
Ù: là thuật ngữ trong chắn để chỉ khi bạn có 19 lá bài trùng với một lá vừa mới ra.
Ù đè: Khi hai người cùng chờ đợi một lá bài giống nhau. Trong trường hợp này, người hạ trước trong ván chắn theo chiều kim đồng hồ sẽ được ưu tiên.
Thuật ngữ trong chắn là một phần không thể thiếu để người chơi có thể hiểu và thực hiện các chiến thuật cũng như giao tiếp với nhau. Các thuật ngữ này đã trở thành ngôn ngữ chung của cộng đồng chắn thủ, mang tính chất đặc trưng và góp phần tạo nên sự thú vị và sự phát triển của trò chơi này. Hy vọng qua bài viết đã giúp các bạn hiểu hết về thuật ngữ trong chắn để áp dụng hiệu quả.
